Arama Motorları

İnternet kullanıcılarının, internet üzerinde ulaşmak istedikleri bilgiyi anahtar kelimeler (Örn.: Anadolu’da bulunan ağaç türleri) aracılığıyla ulaşmalarını sağlayan web tabanlı bir hizmettir.

Arama Motoru Nedir?

Arama motoru; bir kullanıcının internette bir bilgi ya da içeriği aramak için gireceği anahtar kelimeler sayesinde ulaştığı; içerik, video, resim veya diğer çevrimiçi veriler şeklinde bulduğu, web içeriklerinin sonuçlarının listesini aldığı web tabanlı hizmeti kapsamaktadır.

Kullanıcıların internette arama yapabilecekleri birçok arama motoru bulunmaktadır. Kullanıcı arama motoruna bir sorgu girdiğinde, bulunan sayfaları alaka düzeyine göre sıralayan bir arama motoru sonuç sayfaları (Search Engine Results Pages – SERP) gösterilir. Bu sıralama, arama motorları arasında farklılık gösterir.

Arama motorları sıklıkla kullanıcı deneyimini geliştirmek için algoritmalarını (sonuçları sıralayan programlar) değiştirir. Bu geliştirme; kullanıcıların nasıl arama yaptıklarını, hangi kelime öbeklerini kullandıklarını ve sorgularına en iyi cevabı vermeyi amaçlayacak şekilde çalışmaktadır. Bu şekilde yapılan arama ile yüksek kalitede ve en alakalı sayfaların öncelikli olacağı sonuçların ortaya çıkması sağlanır.

Bir arama motoruna kullanıcılar bilgisayarlarında, akıllı telefonlarında, tabletlerinde veya başka bir cihazda bulunan bir tarayıcıdan erişebilirler. Günümüzde çoğu yeni tarayıcı, tarayıcının en üstünde, adresi gösteren ve Internet’te arama yapabileceğiniz bir metin kutusu bulunan bir adres çubuğu kullanıyor. Ayrıca arama yapmak için kullanmak istediğiniz arama motorunun ana sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

Arama Motorları Nasıl Çalışır?

Arama motorları, interneti taramak için farklı programlar kullanır. Bunlar; Spiders, robots (botlar) ya da crawlers olarak adlandırılan programlar olarak adlandırılırlar. Bu programların esas amacı; internetin geneli için bir index oluşturmaktır. Yani genel anlamda farklı internet ortamlarını kataloglamak ve kendi bilgi bankasına eklemek amacıyla kullanılmaktadır.

Tüm arama motorları aynı sonuçları vermez. Arama motorları, verileri indexlemek ve ilişkilendirmek için özel algoritmalar kullanır. Bu nedenle her arama motorunda bulmaya çalıştığınız herhangi birşeyi o arama motoru bulma konusunda kendi yaklaşımlarını kullanır. Sonuçları; nerede bulunduğunuza, başka ne aradığınıza ve aynı sonuçları arayan diğer kullanıcılar tarafından hangi sonuçların tercih edildiğine bağlı olarak değişebilir. Her arama motoru bu faktörleri benzersiz bir şekilde tartarak size farklı sonuçlar sunar. Arama motorları, arama sonuçları oluşturmak için farklı karmaşık matematiksel formüller kullanır. Daha sonra belirli bir sorgu düzeni oluşturularak arama motoru sonuç sayfaları (SERP) üzerinde görüntüler.

Arama Motoru Algoritmaları

Arama motoru algoritmaları; sayfa başlığı, içerik ve anahtar kelime yoğunluğu da dahil olmak üzere bir web sayfasının temel öğelerini alır ve sonuçların sayfalarda nereye yerleştirileceği konusunda bir sıralama geliştirir.

Her arama motorunun algoritması benzersizdir. İşleri daha karmaşık hale getirmek için, arama motorları tarafından kullanılan algoritmalar aynı zamanda sürekli değişkenlik gösterir ve kendilerini geliştirirler. Bu durum, bir siteyi en iyi şekle ve en iyi duruma getirme ölçütlerinin, gözlem ve deneme yanılma yöntemleriyle yalnızca bir kez değil, sürekli olarak kontrol edilmesi gerektiği anlamına gelir.

Evrensel veya ‘karma’ arama, arama motorlarının arama sonuçlarında gösterdikleri farklı içerik türlerini kullanıcılara nasıl sunduğunu gösteren bir işlevdir.  Arama motoru sonuç sayfaları (SERP), geleneksel metin sayfası sonuçlarının yanı sıra, görüntüler, videolar, haritalar, makaleler ve alışveriş sayfaları gibi zengin medya içeriği de gösterebilirler.

Kullanıcıların videolar, ikinci el arabalar, uçuş tarifeleri ve oteller gibi belirli şeyleri aramasını sağlayan çok sayıda uzman arama motoru vardır (Google’da en üst sırada çıkan ürün fiyat ve resimleri gibi).

Arama Motorları Listesi

Her ne kadar Google arama motorlarının kralı sayılsa bile internet evreninde birçok popüler arama motoru bulunmaktadır. İşte Google dahil bu arama motorları hakkında detaylı bilgi;

• Google: Herkesin hayatında mutlaka bir yeri olan ve bilmeyenin neredeyse olmadığı bir arama motoru devidir. Netmarketshare’in Kasım 2018’de yayınladığı son rapora göre; internet aramalarının %73’ü Google ve yalnızca %7,91’i onu takip eden Bing ile yapılmaktadır. Ayrıca Google mobil/tablet pazarında %81’lik bir pazar payı ile birinciliği elden bırakmıyor.

• Bing: Microsoft’un arama konusunda Google’a meydan okuma girişimi olarak nitelendirilen Bing, kullanıcıları halen Google’a alternatif bir arama motoru olabileceğine ikna etmeyi başaramadı. Bing, Windows işletim sistemi yüklü bilgisayarlarda varsayılan arama motoru olmasına rağmen arama motoru piyasasında Pazar payı %10’un altında kalmaktadır.

• Yahoo!: Aynı zamanda Yahoo! en popüler eposta sağlayıcılarından birisidir. %3,90’lık Pazar payıyla Google ve Bing’in ardından üçüncü sırada geliyor. 2011 yılından 2015 yılına kadar aramalarda Bing tarafından desteklendi. 2015’ten bu yana arama hizmetleri sağlama ile ilgili Google ile bir anlaşma imzalayarak hem Google hem de Bing tarafından destekleniyor.

• Ask: Daha önce Ask Jeeves adıyla bilinen Ask, arama motorları arasında pazar payının yaklaşık% 0,42’sini alıyor. Ask aramaları, çoğu sorunun diğer kullanıcılar tarafından cevaplandığı veya anket şeklinde olduğu bir soru-cevap formatına dayanıyor. Aynı zamanda genel arama işlevine de sahiptir. Ancak sonuçlar Google’a, hatta Bing ve Yahoo’ya kıyasla kalitesiz kalmıştır.

• Aol: Eski zamanların en ünlü arama motorlarından birisi olan Aol, %0,06’lık Pazar payıyla ilk 10 arama motoru arasındadır. Aol network olarak, engadget.com, techcrunch.com ve huffingtonpost.com gibi birçok popüler web sitesini barındırır.

• Baidu: 2000 yılında kurulan Baidu, Çin’deki en popüler arama motorudur. Pazar payını giderek arttıran Baidu, Wikipedia’ya göre ayda milyarlarca arama sorgusu almaktadır. Alexa Ranking’e göre 4. Sırada bulunmaktadır.

• DuckDuckGo: Diğer arama motorlarına göre birçok avantaja sahiptir. Temiz bir arayüze sahip olması, reklamsız olması ve kullanıcılarını izlememesi bu avantajların en başında geliyor. Aralık 2018’de yayınlanan trafik istatistiklerine göre DuckDuckGo ile günde 30 milyondan fazla arama yapılıyor.

• Yandex: Alexa’ya göre Yandex.ru, internetteki en popüler 30 web sitesinden birisi. Yandex, kendisini machine learning ile desteklenen akıllı ürün ve hizmetler üreten bir şirket olarak tanıtmaktadır. Wikipedia’ya göre Yandex Rusya’daki %65’lik Pazar payı ile en büyük arama motorudur. Yandex ayrıca farklı uygulama ve hizmetleri ile kullanıcılarına ulaşmaktadır. Türkiye’deki Firefox tarayıcılarda varsayılan arama motoru olarak gelmektedir.

Arama Motorları Pazar Payı

Arama motorları listesi bölümünde son olarak, yukarıda listelenen arama motorlarından herhangi birinde “En iyi arama motoru hangisidir?” şeklinde arama yaparsanız, Google’ın en iyi ve en popüler arama motoru ve Bing’in ikinci sırada yer aldığına dair bir cevap alabilirsiniz.

Statcounter.com tarafından yayınlanan Ağustos-2019 verilerine göre Türkiye’de kullanılan arama motorlarının Pazar payı aşağıdaki şekildedir;

Google              %87,77

Yandex             %9,85

Yahoo!              %1.32

Bing                   %0,73

Yandex RU      %0.22

DuckDuckGo  %0.08